OM#38 - Kamienne ściany
Obfitość piaskowca w okolicach Łazisk od wieków sprzyjała rozwojowi kamieniarstwa na tych terenach, "Obróbka piaskowca i jego pozyskiwanie w tzw. skatach związane było zarówno z zapotrzebowaniem na wykonywanie detali kamieniarskich przy wznoszeniu budowli sakralnych i świeckich, jak i z potrzebami bardziej pospolitymi: produkcją kamieni młyńskich, kamiennych żaren, osełek. Obfitość suowca, umiejętność jego obróbki, a z drugiej strony rozwój kultu świętych oraz wzrost zapotrzebowania na sztukę religijną po okresie kontrreformacji przyczyniły się do powstania, zwłaszcza w XVIII i XIX wieku, coraz liczniejszych kapliczek i figur świętych. Powstawały one jako fundacje ildywldualne i zbiorowe, pańskie i chłopskie" - jak pisze Maria Lipok-Bierwiaczonek.
Do słów badaczki dodajmy, że na ziemi pszczyńskiej, a więc także w rejonie Łazisk, znajdujemy liczne przykłady kamiennych krzyży - Bożych Mąk - realizowanych wedle charakterystycznego wzorca - „z cokołem pokrytym rzeźbami figuralnymi". Stan rozpoznania źródeł historycznych nie umożliwił dotąd wskazania lokalizacji dawnych warsztatów kamieniarskich. Pewnych sugestii w tym względzie dostarczają badania Ludwika Musioła, który zapisał, że "wzgórza wokoło Wyrów, zwłaszcza na zachodzie wsi, a więc właśnie w rejonie Wierzyska zawierają niegłęboko pod glebą warstwy dobrego piaskowca, już od dawna wydobywanego". To zapewne było przyczyną, że właśnie w Wyrach osiedliło się już w XVIII wieku kilku kamieniarzy - rzeźbiarzy. Jak pisze L. Musiot: „Około roku 1800 i jeszcze w 1820 roku pracuje tu jako rzeźbiarz - kamieniarz Jerzy Witoszek, a w roku 1815 drugi rzeźbiarz, Ernest Józefowski („Steinmetz-Meister"). Ich domki byty murowane, jak przystoi na kamieniarzy". Dodaje, że „Witoszek i Józefowski są autorami licznych Bożych Mąk w Wyrach, w Mikołowie i w dalszej okolicy (powstałych w początkach XIX wieku)". Obaj wykonywali również prace kamieniarskie przy kościołach i innych kamiennych budowlach. Wskazuje też, że „przed nimi i po nich pracowali w Wyrach, Gostynii w Łaziskach kamieniarze". Można przypuszczać, że od zwiedzanego przez nas kamieniołomu niedaleka musiała być droga do miejsca jego obróbki i posadowienia gotowego dzieła, np. jak pisze L. Musiot - „cuża figura św. Jana Nepomucena przed starym kościołem w Mikołowie przez wyrskiego kamieniarza jest rzeźbiona - pochodzi z roku 1799"
Warto także dodać informację, że kamieniołomy były tu dominialne, więc praca w nich należała do pańszczyźnianych powinności chłopów wyrskich i łaziskich.
Kesz schowany delikatnie extreme, więc nie wybierać się na niego samemu. Schowany na kordach, pod korzeniami :)
